Terapia Poznawcza Oparta na Uważności (Mindfulness-Based Cognitive Therapy – MBCT) została wprowadzona przez Marka Williamsa, Johna Teasdale’a oraz Zindel Segal, pierwotnie aby pomóc osobom zagrożonym depresją w zdobyciu umiejętności, które pozwolą im zachować dobre samopoczucie przez całe życie. Podejście to zakłada uczenie osób umiejętności, które zapobiegają depresji, np. postrzegania negatywnych myśli jako chwilowych zdarzeń psychicznych a nie faktów, poprzez ich zaakceptowanie, zdystansowanie się od nich i w rezultacie uświadomienia sobie, że one miną.
- Czas czytania: 5 min
Spis treści
Rozwój MBCT
W późniejszych latach, MBCT zostało zaadaptowane do programów ćwiczenia mindfulness (pl: uważność) w formie 6- lub 8-tygodniowych kursów pracy z oddechem, ciałem i umysłem. Treningi uważności pomagają w: redukcji stresu, zwiększeniu koncentracji oraz pamięci roboczej, zwiększeniu satysfakcji z relacji międzyludzkich i zmniejszeniu reaktywności emocjonalnej.
Wiele randomizowanych badań pokazało, że MBCT jest skutecznym podejściem, a prace przeprowadzone w Oxfordzie udowodniły, że umiejętność uwolnienia się od negatywnych myśli i nauczenia się życzliwości i współczucia dla samego siebie ma kluczowe znaczenie dla powodzenia tego podejścia.
Wpływ ćwiczeń uważności na zaangażowanie w pracy
MBCT jest obecnie jedną z zalecanych interwencji w wielu międzynarodowych wytycznych klinicznych, m.in. w USA i Kanadzie. W Anglii pacjenci mają dostęp do MBCT w ramach programu NHS Improving Access to Psychological Therapies (IAPT), a dowody z sugerują, że podejście to pomaga ludziom poprawić zdrowie psychiczne i utrzymać stabilny powrót do zdrowia po depresji.
Poniżej cytujemy polecane artykuły/badania związane z wpływem ćwiczeń uważności na zaangażowanie w pracy, współpracę zespołową i ogólny dobrostan.
- Gunasekara, A., & Zheng, C. S. M. (2019). Examining the effect of different facets of mindfulness on work engagement. Employee Relations, 41(1), 193-208.
Celem tego badania było zweryfikowanie zależności między uważnością a zaangażowaniem w pracę. Akcent postawiony został na zbadanie, w jakim stopniu każdy z aspektów uważności jest związany z zaangażowaniem.Wyniki bieżącego badania potwierdziły, że istnieje związek między uważnością a zaangażowaniem w pracę, to znaczy, że pracownicy, którzy są bardziej uważni, są bardziej zaangażowani.
Wynik ten jest zgodny z teoretycznymi argumentami przedstawionymi w dwóch ostatnich badaniach, które również badały związek między uważnością a zaangażowaniem w pracę (Leroy i in., 2013; Malinowski i Lim, 2015).”
Źródło: https://www.emerald.com/insight/content/doi/10.1108/ER-09-2017-0220/full/html - Mesmer-Magnus, J., Manapragada, A., Viswesvaran, C., & Allen, J. W. (2017). Trait mindfulness at work: A meta-analysis of the personal and professional correlates of trait mindfulness. Human Performance, 30(2-3), 79-98.
Artykuł opisuje metaanalityczną kumulację wyników 270 niezależnych badań (N = 58 592 dorosłych z próbek nieklinicznych) nad cechą uważności w celu zbadania jej korelacji z życiem osobistym i zawodowym uczestników.
Wyniki sugerują, że korzyści płynące ze stosowania uważności wpływają bezpośrednio zarówno na sferę życia osobistego, jak i zawodowego. Jeśli chodzi o korzyści osobiste, stwierdzono, że uważność jako cecha jest dodatnio skorelowana z pewnością siebie (ρ = 0,39), zdrowiem psychicznym (ρ = 0,38), regulacją emocji (ρ = 0,40) i satysfakcją z życia (ρ = 0,36). Ujemnie skorelowana natomiast z: odczuwanym stresem życiowym (ρ = –,43), negatywnymi emocjami (ρ = –,40), lękiem (ρ = –,34) i depresją (ρ = –,38).
Wyniki sugerują, że uważność jako cecha może korzystnie wpływać na satysfakcję z pracy (ρ = 0,29), wydajność (ρ = 0,34) i relacje międzyludzkie (ρ = 0,31), jednocześnie zmniejszając wypalenie zawodowe (ρ = – 0,48) i wycofanie w pracy ( ρ = –,17).
Źródło: https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/08959285.2017.1307842 - Yu, L., & Zellmer-Bruhn, M. (2018). Introducing team mindfulness and considering its safeguard role against conflict transformation and social undermining. Academy of Management Journal, 61(1), 324-347.
W tym badaniu wprowadzono pojęcie “uważności zespołowej”, która została zdefiniowana jako wspólne przekonanie członków zespołu, że ich interakcje charakteryzują się świadomością i uwagą skierowaną na bieżące wydarzenia oraz doświadczalnym, nieoceniającym przetwarzaniem doświadczeń wewnątrz zespołu.
“Wyniki trzech wielofazowych badań terenowych potwierdzają skuteczność “team mindfulness” i wskazują, że uważność zespołowa (1) negatywnie wiąże się z konfliktem w relacji zespołowej, (2) zmniejsza powiązanie między konfliktem zadań a konfliktem w relacji na poziomie zespołu, (3) oraz zmniejsza wielopoziomowe przeniesienie konfliktu w relacjach zespołowych na indywidualne osłabienie relacji społecznych.”
Źródłó: https://journals.aom.org/doi/abs/10.5465/amj.2016.0094 - Liu, S., Xin, H., & Liu, J. (2020). The influence of individual and team mindfulness on work engagement. Frontiers in psychology, 10, 485693.
W tym badaniu zostało przebadanych 311 pracowników z 83 zespołów w różnym czasie. Jego celem było przeanalizowanie związku między uważnością pracowników a zaangażowaniem w pracę, a także wpływu uważności zespołu i pośredniczącego wpływu poziomu regeneracji psychicznej.
Wyniki tego badania pokazują, że uważność konkretnego pracownika ma pozytywny wpływ na zaangażowanie w pracę, a poziom regeneracji psychicznej odgrywa rolę pośredniczącą.Uważność zespołowa pozytywnie moderuje związek pomiędzy uważnością indywidualną a zaangażowaniem w pracę.
Źródło: https://www.frontiersin.org/journals/psychology/articles/10.3389/fpsyg.2019.02928
- de Bruin, E. I., van der Meulen, R. T., de Wandeler, J., Zijlstra, B. J., Formsma, A. R., & Bögels, S. M. (2020). The Unilever study: positive effects on stress and risk for dropout from work after finding peace in a frantic world training. Mindfulness, 11, 350-361.
W badaniu tym oceniano 8-tygodniowy, grupowy, standardowy program uważności trwający 1,5 godziny tygodniowo, prowadzony na miejscu w dużej międzynarodowej firmie. W ramach badania, wybrani pracownicy (n = 150) uzupełnili ankiety satysfakcji na różnych etapach procesu uczestniczenia w programie: na liście oczekujących, przed, po kursie, oraz po 2 i 6 miesiącach. Prawie wszyscy uczestnicy wzięli udział w co najmniej pięciu z ośmiu sesji i byli bardzo zadowoleni ze szkolenia (8,3 z 10), a prawie 90% zamierzało kontynuować praktyki uważności.Ryzyko rezygnacji z pracy spadło z 54,4% u uczestników w fazie listy oczekujących (45,8% w teście wstępnym) do 16,4% po 6 miesiącach i spadało znacznie szybciej (p < 0,001) podczas uczestnictwa w szkoleniu, niż podczas okresu przebywania na liście oczekujących.
Korzyści płynące z treningu mindfulness w organizacjach
Podsumowując, standaryzowany trening mindfulness w międzynarodowej firmie redukuje stres i ryzyko rezygnacji z pracy oraz poprawia samopoczucie i funkcjonowanie w pracy, także w dłuższej perspektywie.
Żródło: https://link.springer.com/article/10.1007/s12671-018-1029-6
Reasumując, współczesne badania jasno wskazują, że trening uważności ma pozytywny wpływ na życie osobiste i zawodowe osób praktykujących. Zwiększa on: koncentrację, satysfakcję z pracy, zaangażowanie w zadania i relacje międzyludzkie. Zmniejsza natomiast: odczuwalny poziom stresu i wycofania w pracy. Pozytywnie wspiera też walkę z depresją i wypaleniem zawodowym.
Co więcej, tzw.: “team mindfulness” pozytywnie wpływa na relacje zespołowe, ułatwia radzenie sobie z konfliktem w zespole, oraz wspiera budowanie relacji społecznych.
