Trema. Część 1.

Heather jest młodą aktorką. Właśnie zbliża się do wejścia na scene w New Amsterdam Theatre. Heather gra Nalę, przyszłą żonę króla Simby w świtowej premierze musicalu Król Lew. Za 10 sekund będzie na środku sceny, oko w oko z publicznością. Jeszcze nie wie, że to będzie przełomowy występ w jej karierze. Publiczność po zakończeniu spektaklu nagrodzi ją owacjami na stojąco. Trochę kręci jej się w głowie i ma zimne ręce.

– Jak się Pani czuje? Zapytał mężczyzna z obsługi technicznej.

Dobre pytanie. Jak myślisz, jak Ty byś się czuła będąc na miejscu Heather?

Zbigniew jest kardiologiem. Stoi nad uśpionym pacjentem, trzymając w ręku skalpel. Operacja rozpocznie się za 10 sekund i kolejne ludzkie życie znajdzie się w jego rękach. Jeszcze nie wie, że za chwilę dokona pierwszego w Polsce udanego przeszczepu serca. Jego oddech jest przyspieszony i płytszy niż zazwyczaj.

– Jak się Pan czuje Profesorze? Zapytał asystent.

Dobre pytanie. Jak myślisz, jak Ty byś się czuł będąc na miejscu profesora?

Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina. Yundi jest młodym pianistą z Chin. Słyszy zza sceny obój podający dźwięk “a” a następnie strojącą się orkiestrę. Widownia klaszcze. Teraz każdy czeka na niego. Za 10 sekund będzie siedział za fortepianem, a oczy wszystkich będą utkwione właśnie w niego. Jeszcze nie wie, że  za chwilę wykona I Koncert fortepianowy e-moll op.11 Fryderyka Chopina w sposób, który zapewni mu zwycięstwo. Zostanie tym samym najmłodszym zwycięzcą w historii tego prestiżowego konkursu. Czuje szybsze bicie serca i lekko spocone dłonie.

–  Jak się czujesz Yundi? Zapytał stojący obok niego dyrygent.

Dobre pytanie. Jak myślisz, jak Ty byś się czuł będąc na miejscu Yundi?

Trzy powyższe przykłady mają ważny wspólny element. Wszystkie wspomniane osoby przeżywają właśnie tremę.

Trema to mówiąc krótko lęk przed stanięciem przed publicznością i wykonaniem jakiejś czynności, która będzie później poddana osądowi tejże publiczności. Trema jest związana z sytuacją egzaminacyjną, gdzie inne osoby obserwują nas i poddają ocenie. Oficjalnej lub nieoficjalnej. Trema w wielu przypadkach wpływa negatywnie na naszą wydajność.

Możemy przeżywać tremę nawet kiedy nie ma publiczności, która zakupiła bilety. Naszą publicznością mogą być ludzie zebrani na spotkaniu, którzy słuchają tego, co mamy do powiedzenia. Trema może wystąpić w czasie rozmowy o pracę, gdzie oprócz nas będzie obecna tylko jedna lub dwie osoby słuchające tego co powiemy. Czasem możemy sie obawiać widowni, ktora jest fizycznie nieobecna, tak jak podczas pracy dziennikarza radiowego nadającego na żywo.

Zwykliśmy uważać, że na tremę narażeni są tylko artyści tacy jak aktorzy, czy muzycy. To nieprawda. Trema jest zjawiskiem występującym powszechnie. Przeżywają ją prawie wszyscy. Nie jest zarezerwowana dla żadnej konkretnej profesji.

Poniżej znajduje się kilka przykładów innych zawodów, gdzie osoba może przeżywać tremę:

• kierowca Formuły Pierwszej przed finałowym wyścigiem,
• prawnik przed wejściem na sale rozpraw, gdzie będzie miał do czynienia z trudną sprawą,
• dziennikarz telewizyjny przed lub w trakcie relacji na żywo,
• młody menedżer przed spotkaniem 1 na 1 ze członkiem zespołu lub przed zebraniem.

Anna jest młodą menedżerką. Piotr, który jest dyrektorem departamentu, poprosił Annę, żeby poprowadziła spotkanie menedżerów. Spotkanie odbędzie się pod koniec stycznia. Będą tam obecni wszyscy menedżerowie z departamentu, w którym pracuje Anna. Będzie ona musiała wygłosić 15 minutową prezentację na temat efektywności pracy w departamencie.

W uczuciach, które przeżywali Heather, Zbigniew i Yundi dominowały dwa: strachu i dumy. Anna czuje się dokładnie tak samo. Pozostaje pytanie, jak trema wpłynie na młodą menedżerkę Annę i jej prezentację?

Dobrze jest zrobić krok wstecz, spojrzeć na siebie w sytuacji tremy i spróbować dostrzec jak na nią reagujemy. Ważne, by wiedzieć, że nad tremą można zapanować, i z czasem może się ona stać elementem warunkującym wysoką efektywność pracy i nieodzownym składnikiem przełomowych osiągnieć.

Paweł Piwowar